Wydarzenia towarzyszące wystawie:

7 października (czwartek) 18:00 – spacer performatywny po Starówce z Karoliną Plutą (Stowarzyszenie Pedagogów Teatru) [czytaj więcej]
14 października (czwartek) 18:30 warsztaty „Ukochanie świata: pisanie listów miłosnych do rzeczywistości” z Tomaszem Gromadką (Stowarzyszenie Pedagogów Teatru) [czytaj więcej]
15-22 października – Turnusik i Kamil Pierwszy – wystawa pop-upowa i program performatywny “???????????????????????????? ???????????????????? ???? ???????????????????????????? ????????????” (ul. Brzozowa 35) [czytaj więcej]
23 października (sobota) dwie grupy o 12:00 i 13:00 – oprowadzanie po wystawie „Krzywe Koło” w PJM z Moniką Kozub [czytaj więcej]
23 października (sobota) godz.14.00 - Wielozmysłowe oprowadzanie po wystawie “Krzywe Koło” [czytaj więcej]
27 października (środa) 18:30 – warsztaty „Antyfaszyzm i demokracja: pisanie manifestów” z Tomaszem Gromadką (Stowarzyszenie Pedagogów Teatru) [czytaj więcej]
30 października (sobota) godz. 15:00-18:00 - oprowadzanie Ewy Tatar po wystawie „Krzywe Koło” [czytaj więcej]
Słuchowisko - Ewa Polska, Klub Krzywego Koła, 2021 [posłuchaj]

/////

Krzywe Koło | 15.09-30.10.2021
Galeria Promocyjna | Rynek Starego Miasta 2

Wystawa organizowana w ramach 65-lecia galerii w Staromiejskim Domu Kultury

Archiwum Akt Nowych.
Komitet Warszawski PZPR – Wydział Propagandy.
Klub „Krzywe Koło” – notatki, informacje o działalności.

Czytamy: Atmosfera na sali (sic!) w czasie zebrań jest towarzysko-kawiarniana. Wszyscy się b. dobrze czują i znają. Wszystkich łączy to, że są klubem opozycji.

Gdzie indziej: Ubiór większości ekscentryczny. Spotyka się wśród nich młodych egzystencjalistów z charakterystyczną brodą. Dyskusje nacechowane są ukrytym jadem, gdy chodzi o stosunki polityczne, społeczne, kulturalne i gospodarcze w naszym kraju.

I dalej: Dyskutantów cechuje kwiecistość stylu, wyciąganie analogii, gdy chodzi o krytykę naszego ustroju, posługiwanie się alegoriami. Dyskutanci są dobrze przygotowani do każdego tematu operując danymi monograficznymi i źródłowymi. Najmniejsza próba opozycji przeciw większości jest z góry skazana na porażkę. Delikwent zostaje wprost zmiażdżony przez innych dyskutantów w wyszukanej zjadliwości i inteligentnej formie oraz pikantnymi dowcipami i uwagami ze strony sali.

Ale: Niektóre dyskusje, szczególnie na tematy historyczne i ekonomiczne są spokojne, na wysokim poziomie, wzbogacające wiedzę słuchacza.

Co można sobie wyobrazić na podstawie wyrywkowo zachowanych akt, głównie raportów agentów służb, odrobiny zdjęć (na wystawie pokazujemy te Ireny Jarosińskiej i Tadeusza Rolke), wspomnień i wzmianek drukowanych w większych opracowaniach, czasopismach, ale też pozostających jeszcze w ręcznych notatkach w zeszytach, lekturze jednej, wściekłej, opublikowanej zaraz po zamknięciu Klubu monografii? Na pewno atmosferę czwartków w około sześćdziesięciometrowej sali na pierwszym piętrze narożnego budynku na dopiero co oddanym po odbudowie w 1953 roku Rynku Starego Miasta w Warszawie. I można osadzić tę salę w swoich wyobrażeniach na temat Odwilży ‘56, kiedy po okresie terroru, grupa ludzi wspólnie dyskutuje o tym, co można zrobić lepiej, jak usprawnić socjalizm, polepszyć życie ludzi, poszerzyć wolność słowa i nazwać wyzwania współczesności.

Klub „Krzywe Koło” / Klub Krzywego Koła powstał w 1955 roku jako nieformalne, czwartkowe spotkania grupy intelektualistów w prywatnym mieszkaniu na Starym Mieście. Przeniesiony do Staromiejskiego Domu Kultury (zwanego wtenczas Domem Klubów), szybko zyskał różne sekcje (z najprężniejszą plastyki prowadzącą opiniotwórczą Galerię) oraz popularność wśród warszawskich elit intelektualnych, dzięki wykładom zorientowanych społecznie klasyków dzisiejszej humanistyki.

Swoją działalność zakończył w 1962 roku. Był drzazgą za paznokciem PZPR, mającej już najwyraźniej dość trwogi o to, że około 300 myślicieli (dla porównania: w 1950 w Polsce mieszkało 25,008 mln, a w 1957 roku PZPR liczyło 1 377 000 członków) rozhermetyzuje autonarrację o wzroście, dobrobycie i jedynie słusznej linii, zaburzy równowagę w państwie i zarysuje jej wizerunek.

Wystawa „Krzywe Koło” niczego nie rekonstruuje, choć przywołuje atmosferę miejsca i estetyki epoki. Zebrane na niej ślady historyczne, ale przede wszystkim współczesne interpretacje i dociekania twórców oraz program towarzyszący wywołują jedynie duchy dawnych sporów: czym jest humanizm, bycie człowiekiem, bycie intelektualistą, bycie osobą publiczną i pytają o to, jakie – wówczas i współcześnie – wiążą się z tymi funkcjami odpowiedzialności.

Artyści i artystki: Maja Demska, Kamil Pierwszy feat. Turnusik, Mikołaj Moskal, Noviki post studio, Ewa Polska, Łukasz Rusznica, Weronika Wysocka oraz archiwalia dotyczące Klubu i Galerii Krzywego Koła

Kuratorka: Ewa Tatar

Organizatorzy:
Galeria Promocyjna
Staromiejski Dom Kultury

Współorganizacja:
Fundacja Archeologia Fotografii
Stowarzyszenie Nowa Kultura i Edukacja

Partnerzy:
Fundacja Ośrodek KARTA
ZAiKS
Muzeum Regionalne w Pleszewie

Patroni medialni:
NN6T
Magazyn Szum

Projekt został zrealizowany w ramach stypendium artystycznego Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy
Projekt dofinansowany ze środków Miasta Stołecznego Warszawy

Wystawie będzie towarzyszył szereg działań mediujących - warsztaty ze Stowarzyszeniem Pedagogów Teatru, wykłady, spotkania, program performatywny organizowany przez Kamila Pierwszego i Turnusik oraz oprowadzania kuratorskie.

• 

• 

/////////

Crooked Circle
15.09-30.10.2021
Promotional Gallery
Old Town Square 2

DESCRIPTION
Central Archives of Modern Records.

The Warsaw Committee of the Polish United Workers' Party - Propaganda Department.

Krzywe Koło [Crooked Circle] Club: notes, activity profile.

Extract: The atmosphere in the room (sic!) is social and cafe-like during meetings. Everyone feels comfortable and people know each other very well. They are all united by the fact that they are an opposition club.

Elsewhere in the text: Most of them dress eccentrically. Some are young existentialists sporting a distinctive beard. The discussions are marked by an underlying venom when it comes to political, social, cultural and economic relations in our country.

And more: People use flowery language while making analogies and criticising our political system, they use allegories a lot. Debaters seem to be well prepared to tackle each topic, they quote monographs and other sources. The slightest attempt to oppose the majority is doomed to failure. The dissenter will be readily crushed by the other participants, who will be elaborate and eloquent, and reinforced by spicy jokes and remarks from the floor.

But: Some debates, especially on historical and economic topics tend to be calm, well informed and highly informative.

What can one imagine based on randomly preserved files, mainly state security agents’ reports, a handful of photographs (the exhibition is showing photos by Irena Jarosińska and Tadeusz Rolke), memories and mentions printed in larger studies, magazines, or still in handwritten notes in notebooks, or reading one furious monograph published just after the closing of the Club? Certainly, you can imagine the atmosphere of the Thursday gatherings in the approximately sixty-square-metre room on the first floor of the corner building in the Old Town Square in Warsaw, only recently reopened after reconstruction in 1953. And you can set this room in the frame of your understanding of the Polish October of 1956, when terror gave way to relative freedom (Poles call it a ‘thaw’), and group of people were sitting together discussing what could be done better, how socialism can be improved, people's lives made better, freedom of speech expanded and the challenges of the present identified.

The Crooked Circle Club was founded in 1955 as informal Thursday meetings of a group of intellectuals in a private flat in the Old Town. Relocated to the Staromiejski Dom Kultury (Old Town Community Centre, known at the time as the House of Clubs), it quickly grew adding new sections, including the most vibrant of them, the Visual Arts Section with its opinion-forming Gallery project. It gained popularity among Warsaw intellectual elites thanks to lectures by socially-oriented classical writers of the present-day humanities.

It closed in 1962. It was a splinter in the fingernail of the Communist Party, which apparently grew fed up with the fear of some 300 thinkers (for comparison: Poland’s population was 25,008 million in 1950, and the Communist Party had 1,377,000 members in 1957) would pierce the bubble of the self-imposed narrative of growth, prosperity and unquestionably correct party line, and possibly upset the political balance and scratch the image of Communist government.

The Crooked Circle exhibition does not reconstruct anything, although it does evoke the atmosphere of the place and the aesthetics of the period. The remnants of history in the collection, but above all the contemporary interpretations and inquiries of the artists and the accompanying programme only evoke the ghosts of the old disputes: what is humanism, being human, being an intellectual, being a public figure, and ask what - then and now - are the responsibilities associated with these functions.

Artists: Maja Demska, Kamil Pierwszy featuring Turnusik, Mikołaj Moskal, Noviki post studio, Ewa Polska, Łukasz Rusznica, Weronika Wysocka and archives relating to the Crooked Circle Club and Gallery

Curator: Ewa Tatar

Organisers:
Galeria Promocyjna
Staromiejski Dom Kultury

Co-organisers:
Archaeology of Photography Foundation
New Culture and Education Association

CHARTER Centre Foundation
ZAiKS
Regional Museum in Pleszew

Media patrons:
NN6T
Szum magazine

The project was realised within the framework of an arts scholarship of the City Centre of Warsaw.
Project co-financed by the City of Warsaw.
Exhibition organised as part of the 65th anniversary of the Staromiejski Dom Kultury gallery.